Ukiumi aakkiartorfiusumi 2019-imi annaassiniarneq
2019-imi upernaakkut PROMICE-suliniummi ilisimatuut paasilersimavaat, silasiorfiit pingaarnerit ilaat ataaseq aserorsimasoq. Upernalernerani aakkiartornerup aggersup nalaani paasissutissat pisariaqartut pissarsiariniarlugit, qimussinik Sermersuarmut tupaallannartumik masattumut aamma ingerlavissaanngitsumut aallartariaqarsimapput.
Allat saniatigut najoqqutassat
Uani Sermersuaq pillugu allat saniatigut najoqqutassat nassaarisinnaavatit, Geovidenimi allassimasunut tapiliussat. Tassani immikkut assiliartat, qarasaasiakkut titartakkanik aalasuliat, videut, allattarissanut paasissutissat imminnut atasut, kiisalu suli atuarnissamut innersuussissutit nassaarineqarsinnaapput. Soorlu Geovidenimi aamma geoviden.dk-mi najoqqutassani tamani taamaattoq, qinnuigineqarpusi atuineq ersarissumik innersuussissuteqartassasoq.
Sermersuaq pillugu allat saniatigut
Sermit iigartartut 20-t killingi pillugit paasissutissat kingulliit
Kalaallit Nunaanni sermit iigartartut annersaat 20-t killingi pillugit assit kingulliit nassaarikkit siusinnerusukkullu killiffigisimasaannut naleqqiullugit.
Sermit iigartartut killingi takukkit (Qallunaatut allassimapput)
EGRIP-ip sermimik inersuaataanut 360°kaajallallugu nassuiaasulerlutit pulaarit
Sermip iluani sermimik qillerilluni suliniummut EGRIP-imut qallunaanit aqunneqartumut pulaarit. Sermimit qillikkat 1700 meterisut itissutsineersut qaqinneri takukkit, sermimillu qillikkanut toqqorsiviugallartumut aamma ’The Science Trench’-imut, ilisimatuut sermimik qillikkanik Maroon 5 tusarnaajutigalugu suliffianut ingerlaqqillutit. (Tuluttoorpoq)
Qarasaasiakkut titartakkanik aalasuliat: Sermersuup ingerlaarneri
Sermersuarmi sermeq qeqqanit silammut sinerissap tungaanut ingerlaartuaannarpoq. Uani takusinnaavat, qanoq ingerlaartarnersoq aamma sinerissap tungaanut sukkassusaa qanoq qaffatsigisarnersoq, ingammik sumiiffinni annertuumik sermimik iigartartuni, imaanut ingerlasuni. Pissarsiffik: NASA/Goddard Space Flight Center Scientific Visualization Studio
Sermersuup ingerlaartarnera pillugu suli atuarit uani (Tuluttut allassimapput)
Qarasaasiakkut titartakkanik aalasuliat: Sermersuup tunuartitserneranut missingersuutit pingasut
Sermersuup aakkiartornissaa taamatullu nunamut tunuartitsernissaa qanoq sukkatigisumik pissanersoq missingersuuteqarpoq assigiinngitsunik. Uani takusinnaavatit ilaat pingasut, missingersuut neriulluartoq, tassani CO2-mik aniatitsinerit sukkasuumik appariartorput, missingersuut akunnattoq, tassani aniatitsinerit arriitsumik appariartorput aamma missingersuut ilimasupiluttoq, tassani aniatitsineq qaffakkiartorpoq.
Missingersuutit silap pissusia aamma sermeq pillugu siulittuinernik arlalippassuarnik tunngaveqarput aamma piffissaq 2008-mit 2300-mut ersersinneqarpoq, tassa siunissami ukiut 300-t imissaat. Pissarsiffik: NASA/Goddard Space Flight Center Scientific Visualization Studio.
NASA-p nittartagaani suli atuarsinnaavutit (Tuluttut allassimapput)
Silap pissusianut missingersuut neriulluarnartoq (taaneqartartoq RCP 2,6)
Silap pissusianut missingersuut akunnattoq (taaneqartartoq RCP 4,5)
Silap pissusianut missingersuut ilimasupiluttoq (taaneqartartoq RCP 8,5)
Qarasaasiakkut titartakkanik aalasuliat: Sermeq Kujallermi sermip iigartartup tunuartitserneranut missingersuutit pingasut
Kalaallit Nunaani sermimi sukkanerpaamik ingerlaartumi aamma ersarissumik takuneqarsinnaavoq, nunarsuaq tamakkerlugu CO2-mik aniatitsinerup annertussusaanik sunniineq qanoq annertutiginersoq. Soorlu Sermersuarmi missingersuinermi uani sermip tunuartitserneranut missingersuutit assigiinngitsut pingasut takuneqarsinnaapput silap pissusianut assigiinngitsunut pingasunut missingersuutit: RCP2,6; 4,5 aamma 8,5.
Missingersuutit silap pissusia aamma sermeq pillugu siulittuinernik arlalippassuarnik tunngaveqarput aamma piffissaq 2008-mit 2300-mut ersersinneqarpoq, tassa siunissami ukiut 300-t imissaat. Pissarsiffik: NASA/Goddard Space Flight Center Scientific Visualization Studio.
NASA-p nittartagaani suli atuarsinnaavutit (Tuluttut allassimapput)
Silap pissusianut missingersuut neriulluarnartoq (taaneqartartoq RCP 2,6)
Silap pissusianut missingersuut akunnattoq (taaneqartartoq RCP 4,5)
Silap pissusianut missingersuut ilimasupiluttoq (taaneqartartoq RCP 8,5)
Sermip iigarnera
Uani takusinnaavat, qanoq nalinginnaasumik pisoqartarnersoq, sermeq iigaraangat, videukkut aamma qarasaasiakkut titartakkanik aalasuliatut.
Sermip iigarneranik qarasaasiakkut titartakkanik aalasuliat.
Sermip iigarneranik videu
Sermersuaq aassagaluarpat immap qaffannissaa
Sermersuaq tamakkerluni aassagaluarpat, imavissuaq 7,4 meterit miss. qaffassagaluarpoq. Nunap assingani takusinnaavat, qanoq kinguneqassanersoq, illit najukkanni aamma nunarsuup sinnerani.
Immap qaffanneranut nunap assinga takuuk (Tuluttut allassimapput)
Iluliarsuit iseqqasut tassaartitsisarput
2002-mi aakkiartorfimmi iluliarujussuaq Sermeq Kujallermit iigarnermi kingorna kangerlummit silammukarsimavoq. Aqqutaani iluliarsuaq tamakkerluni iseqqavoq, tamannalu tassaarsuarmik aalisariutinut qaarsunnilu saneqquttunut ajutoortunut aallartitsivoq. (Qallunaatoorpoq)
Allattariarsornernut
Annertussutsip oqimaaqatigiinnera naatsorsorniarlugu paasissutissanik aallerit
Uani paasissutissat imminnut atasut Sermersuup annertussusaata oqimaaqatigiinnera 1986-mit 2019-imut naatsorsorniarlugu paasissutissanik atorneqartussanik ilaqartut aaneqarsinnaapput. Filimi aamma naleqqiiffinni sangoriarnernut assersuutit arlallit nassaarineqarsinnaapput.
Fili tullinnguuttunut paasissutissanik imaqarpoq:
Qaavani annertussutsip oqimaaqatigiinnera (SMB)
Sermip iigartartup iigartarnera (ID)
Annertussutsip oqimaaqatigiinnera (MB)
Annertussutsip oqimaaqatigiinnera annertusiartortoq (MB CUM)
Pingaartoq: Paasissutissat ilaatigut missingersuutaapput aamma atuartitsineq siunertaralugu atorneqaqqusaapput, ilisimatusarnermuunngitsoq.
Paasissutissanik aallerit (Excel) (Qallunaatut allassimapput)
Nammineerlutit Sermersuaq paasisassarsiorfigiuk
Kiffartuussinerit soorlu Google Earth atorlugit nammineq Sermersuarmi paasisassarsiorsinnaavutit aamma Geovidenimi ilanngutassiani atortut allaaserineqarsimasut ilaat nassaarisinnaavatit. Nassaariniakkit s. i.:
– Sermit iigartartut killingi
– Apummit iminngortunit tatsit aamma kuuit
– Sermip ingerlaarneri ersarissunik ’ingerlaarnermi titarnillit’
Google Earth atorlugu Sermersuaq takuuk (Tuluttut allassimapput)
Suli atuagassat
Polarportalen – ullut tamakkiallugit Sermersuup annertussusaata oqimaaqatigiinnerata nalinga takuuk
Uani ilaatigut nassaarisinnaavat ullut tamakkiallugit Sermersuarmi annertussutsip allissutaata aamma annaasaqarnerup ineriartornera, kiisalu ukiuni kingullerni annertussutsip oqimaaqatigiinnera annertusiartortoq. Taakkua saniatigut immap sikua, Sermersuup akisunnerata sakkortussusaa (albedo), qeriuaannartoq, allarpassuillu pillugit najoqqutassat nassaarisinnaavatit.
PROMICE-suliniut
Danskit kalaallillu nakkutilliinermut suliniutaat, Sermersuup annertussusaata oqimaaqatigiinnera naatsorsorniarlugu paasissutissanik pissarsiorneq pillugu suli atuarit. Tassani aamma Sermersuaq kaajallallugu inissisimasuni silasiorfinnit 20-t sinnerlugit amerlassusilinnit paasissutissat ullut tamakkiallugit nutarterneqartut nassaarisinnaavatit.
Camp Century – illoqarfik sermimit matusimasoq
Sakkutooqarfimmi Camp Centurymi sermimit matusimasuni ilisimatusarneq suli ingerlanneqartoq pillugu atuarit, taanna ilaatigut silap pissusianik ilisimatusarnerup nutaaliap ineriartortinneqarnerani pingaarutilimmik atuuffeqarsimavoq, Geovidenimi uani atuarsinnaasanni.
Nittartagaq: Camp Century Climate Monitoring Programme (Tuluttoorpoq)
Aputip ulloriaasannguisa sammivii
Aputip ulloriaasannguisa sermimi naleqqani sammivii, sermip sumut ingerlaarneranut qanoq sunniuteqarnersut aamma qanoq uuttortarneqartarnersut pillugit suli atuarit.
Aputip ulloriaasannguisa ilusaat pillugit suli atuarit (Tuluttut qallunaatullu allassimapput)
